Türkiye’nin alüminyumda katma paha üssü

Ethereum

New member
Türkiye, madencilik alanında uzun vakittir katma kıymeti yüksek uç eser çalışmalarına odaklanmış durumda. Biz de bu alanda değerli başarılara imza atan Cengiz Holding’in küme şirketlerinden Eti Alüminyum’un Konya Seydişehir’deki entegre alüminyum üretim tesisini ziyaret ettik. 1967 yılında temeli atılan ve 1973 yılında üretime başlayan tesis, 2005 yılında gerçekleşen özelleştirilmeyle birlikte Cengiz Holding bünyesine katıldı. 17 yıllık süreçte, yalnızca üretim kapasitesi ve değişen teknolojinin değişmekle kalmadığını; hem de fabrikanın pek çağdaş bir görünüme kavuşması dikkatimizi çekti. Yeşilllendirme çalışmalarıyla bir fabrikadan epeyce toplumsal bir tesise dönüşen Eti Alüminyum’da gerçekleştirilen çevreci ve sürdürülebilir üretimi yerinde inceledik.



10 FARKLI KALEMDE UÇ ESER PİYASAYA SUNULUYOR

Tesise bugüne kadar yaklaşık 150 bin adet ağaç dikilmiş; bu sayının daha da artırılacağını öğreniyoruz. Seydişehir’deki tesisin özelliği, madenden son esere kadar üretim yapabilme gücü. Türkiye’nin yıllık gereksiniminin yüzde 10’u olan 82 bin ton alüminyum burada üretiliyor. O denli ki; burada ortaya çıkan mamüllerin, pencere profilinden uçaklara, endüstriden savunmaya geniş bir yelpazede kullanım alanı bulunuyor. Eti Alüminyum madencilik, özel alüminyum hidroksit, özel alümina, metalürjik alümina ve alüminyum kesiminde piyasaya yönelik 10 farklı kalemde uç eser üretiyor. Ağır bir biçimde Ar-Ge çalışmalarını da sürdüren Eti Alüminyum, mamüllerin sayısını önümüzdeki senelerda artırmayı hedefliyor.



TESİS KABUK DEĞİŞTİRDİ

Tesiste bizi karşılayan Eti Alüminyum Genel Müdürü Mehmet Arkan, üretimden yatırımlara ve gelecek planlarına kadar biroldukca hususta kıymetli açıklamalar yaptı. Tesisin yeni yatırımlarla adeta kabuk değiştirdiğini söz eden Arkan, bu mühlet zarfında üretim kabiliyetinin de kıymetli ölçüde arttığını söz etti. Tesisin tüm bilgilerinı Yeni Şafak’a anlatan Mehmet Arkan’a kelamı bırakalım.

– Eti Alüminyum Seydişehir İşletmesi’ni anlatır mısınız?

Tesis, 2005 yılından bu yana Cengiz Holding bünyesinde hizmet veriyor. Ülkemizin cevherden alüminyum elde eden tek entegre alüminyum fabrikası Eti Alüminyum Seydişehir Tesisi, günün teknolojik koşullarına ahenk sağlayabilmek ve memleketler arası piyasalarda rekabet edebilmek hedefi ile devamlı yatırımlar yapıyor. bu biçimdece ülke ve bölge iktisadına önemli oranlarda katkı sağlıyor. Yaklaşık 12 milyon metrekare alana kurulan tesis, hem de Türkiye’nin çağdaş ve entegre tek alüminyum tesisi olarak öne çıkıyor.



– İşletme çatısı altında hangi tesisler bulunuyor?

Fizibilite çalışmaları 2006 yılında başlayan dökümhane ünitesi, 2008 yılında son teknoloji ile devreye girdi. Çabucak akabinde Bayavşar bölgesindeki kömür alanları satın alınarak, kömür ve doğal gaz ile çalışan, teknolojik buhar üreten buhar kazanı devreye alındı. Tesisteki geniş kapsamlı bakım ve modernizasyon çalışmalarını da tamamladık. 2012 yılında fizibilite çalışmaları başlayan alüminyum elektroliz tesisi yatırımı ise 2015 yılında tamamlanarak devreye alındı. Bu yatırımın tamamlanması ile eser içerisindeki alüminyum saflık oranı yüzde 99.9 oldu. Tesiste halihazırda alümina fabrikası, ham alüminyum fabrikası (Elektrolizhaneler ve Anot Üretim Tesisi), dökümhane fabrikası, haddehane fabrikası ve makine teçhizat fabrikası bulunuyor.

– Kaç şahsa istihdam sağlanıyor?

İki madenimiz var; biri kömür oburu boksit madeni. Maden çalışanları, üretimde bakılırsav alanlar, montaj ve lojistik üzere dolaylı çalışanların toplamı yaklaşık 2 bin 200’e ulaşmış durumda. Bu sayının bir kısmını peyzaj ve bahçe çalışanları da oluşturuyor. Zira bu tesiste 150 bin adet üzere fazlaca önemli sayıda ağaç dikildi ve dikilmeye de devam ediyor. Onların sulanması ve bakımı için de epey önemli bir istihdam sağlıyoruz.



HEDEF YEŞİL ALÜMİNYUM

– Tesiste emisyonu düşürecek ne üzere adımlar atıyorsunuz?


Odağımızda ‘Yeşil Alüminyum’ var. Yapılan ikili mutabakatlarla 2021’deki güçten gelen emisyonu yüzde 50 oranında düşürdük. 2022 yılında EPİAŞ tarafınca verilen YEK-G sertifikaları ve yıl ortasında devreye aldığımız güneş güç santralleri yatırımları ile birinci 6 ayda güçten gelen emisyonları sıfırladık. Güneş güç santralleri yatırımlarının bu yılın sonunda tamamlanacağını öngörüyoruz. Tüm dünyada alüminyum dalında emisyon oranlarının kıymetli bir kısmını güç oluşturuyor. Bizim de odaklandığımız mevzuların başında yenilenebilir güçle yeşil alüminyum üretimi yer alıyor.

– Ar-Ge çalışmalarınız hakkında bilgi verir misiniz?

Alüminyum külçe, t-ingot, yuvarlak ingot, yassı ingot, alaşımlı külçe üzere mamüllerin üretimi ve satışının yanında, alüminyum hidroksit kullanarak alüminyum oksit (alümina) üretiyoruz. Boksit cevheri çıkarılan maden ocağımızda, çıkarılan cevherin tamamı işleniyor. ATH ismi verilen yanmayı geciktirici yeni stratejik eserimiz, EtiFine markasıyla otomotiv, uçak, tren kesiminde iç döşemelerde, yanmaz halı üretiminde, güç ve haberleşme kablolarının izolasyon kısımlarında yüzde 60’a kadar kullanılmaktadır. Önümüzdeki devirde Ar-Ge çalışmalarına devam ederek stratejik dalların tedarikçisi olmayı sürdüreceğiz.

HEM SAĞLAM birebir vakitte hafifçe

– Alüminyum ne üzere bir avantaj sağlıyor?

Daha öncesinde alüminyum sac alanında önemli bir kaynak zorluğu vardı. Artık o da aşıldı. Gelişen teknolojiyle bir arada alüminyumun “dayanıksız” olduğuna dair algı da değişti. Kullanılan ileri teknoloji alüminyumu hem güçlü tıpkı vakitte yavaşça bir materyale dönüştürdü. Bunun kararı olarak da mamüllerin kullanım alanlarının süratle arttığını söyleyebilirim.

– İhracat hakkında neler söylersiniz?
Bizim üretimimiz 82 bin ton. İç pazar gereksiniminin yüzde 10’unu bu tesis karşılıyor. Geri kalan kısım ithalatla karşılanıyor. Doğal ki üreterek piyasaya sunduğumuz alüminyum biroldukça farklı bölümde, farklı biçimlerde işlenerek ihraç da ediliyor. Burada üretilen bayağı bir eser değil. Önceliğimiz katma kıymetli üretimi artırmak. Yalnızca büyük ve kuvvetli bir üretim kapasitesinden bahsetmiyoruz yani; hem de stratejik ve katma pahası yüksek bir üretim gerçekleştiriliyor. yavaşça, esnek, güçlü ve çevik olması, farklı dallarda de alüminyum kullanmasını artırıyor. Bu açıdan bakıldığında Eti Alüminyum bu ülkenin değerli üretim tesislerinin başında geliyor; Burada diğerlerinin yapamadığını yapıyoruz. Bu da bizim için kıymetli bir avantaj diye düşünüyorum.
– Kaç farklı kalemde eser üretiyorsunuz?
Piyasaya şu an 10 farklı çeşitte eser sağlıyoruz. İhracat kapsamında ise farklı uygulamalarımız da bulunuyor. örneğin Azerbaycan’da faaliyetini sürdüren alüminyum fabrikası anot üretimini dışarıdan temin ediyor. Biz kapasite fazlamızı onlara hammadde olarak satıyoruz. Kimya kesiminde ise alümina ve alüminyum hidroksitle ilgili bir talep var. Alüminyum hidroksit dediğimiz eser alevlenmeyi geciktiriyor. Bu da uç eserlere bir örnek. Kimyadan endüstriye, seramikten otomotive kadar biroldukca alana ya hammadde sağlıyoruz ya da uç eser üretimi için süratli tahliller geliştiriyoruz.

Atıktan geri dönüşüm ile dünyaya örnek oluyor

– Tesisin çevreci üretim noktasındaki adımlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?


Üretimde önceliğimiz etrafa ve tabiata saygılı, karbon ayak izini minimuma indiren teknoloji ve uygulamaları kullanmak. Elde edilen muvaffakiyet da hem Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı birebir vakitte yurt dışı otorite pozisyonları tarafınca değerlendirilip raporlandırılıyor. Bu kapsamda da öncelik atıklardaki geri dönüşümle ilgili. Bu bahiste tesis olarak epey ileri düzeylerde olduğumuzu söz etmek isterim. Sıfır atık alanında küresel pazardaki rakip firmalar içinde da öncü pozisyonumuzu sürdürüyoruz. Filtre yatırımlarımızla da dünyadaki bir fazlaca alüminyum fabrikasına örnek olduk. Dünyada en büyük alümina fabrikası Brezilya’da örneğin; lakin Konya’da bizim kullandığımız uygulamalar onlardan katbekat ileride. Pres yatırımı yapıyor; çamur depolama uygulamaları geliştiriyoruz. Toprak elementlerinin kimilerini damıtıyoruz. Bu çalışmalarımız tıpkı süratte devam edecek.

Alüminyum tesisinin tamamında ne kadar atık var ise onların kıymetlendirilmesi, tekrar katma bedeli yüksek eserler haline getirilmesi üzere bir çalışma var ve bunlar belli bir basamağa geldi. Tam tüm alüminyum tesislerinden çıkan atık ve her şeyi bir daha katma pahalı eserler halinde kullanmak üzere düşünün. Sizin attığınız şey bir öteki bölümde fazlaca kıymetli bir eser halinde olabilir. Öbür bir bölümün değerli bir girdisi haline getiriyorsunuz.

Kullandığı elektriği ‘yenilenebilir’den üretecek

Cengiz Holding’in iştiraki Eti Alüminyum; ‘temiz ve yeşil alüminyum’ amacıyla, entegre üretim tesislerinin yer aldığı Seydişehir’de, iki yeni güneş güç santrali kurmaya hazırlanıyor. Toplam 58,8 MW heyeti gücü bulunan Eti-1 ve Eti-2 güneş güç santrallerine 104,3 megavatlık (MW) Eti-3 ve Eti-4’ü ekleyecek olan Eti Alüminyum, bu biçimdece üretimde kullandığı elektriğe muadil elektriği, yenilenebilir güç kaynaklarından üretmiş olacak. Eti Alüminyum Seydişehir Entegre Tesislerinde 2022 sonunda sayısı dörde çıkacak santrallerin sahip olduğu 163 MW’lik konseyi güç, 116 bin hanenin muhtaçlığını karşılayabilecek güçte elektriği üretecek.

GAZ SALIMINI %50 DÜŞÜRDÜ

Halihazırda 145 bin 350 adet olan güneş paneli, iki santralin tamamlanmasıyla birlikte 378 bine çıkacak. İki santralin üretimi da öbürleri üzere küme şirketi Cengiz Güç tarafınca gerçekleştirecek. Sürdürülebilir üretimi faaliyetlerinin temeline koyan Eti Alüminyum Seydişehir işletmelerinde, düşük gaz salımı için özelleştirme daha sonrası yapılan yatırımlar yardımıyla AB’nin belirlediği orandan yüzde 50 düşük gaz salımı düzeyine ulaşıldı.

Amacımız ham maddeyi farklılaştırmak

– Ar-Ge alanında neler yapıyorsunuz?


Ar-Ge çalışmalarımızda hammaddeyi nasıl farklılaştıracağımızın yollarını araştırıyoruz. Ar-Ge çalışmalarımızla geliştirdiğimiz yeni eserleri, stratejik bölümlerin kullanmasına sunarken, yenilikçi çalışmalarımızla da kıymetli projelere imza atıyoruz. Bunlardan biri olan; alüminyum üreticilerinin hammaddesi olan boksit cevherine alternatif bulmayı amaçladığımız bu projenin AB tarafınca desteklenmesinden de büyük memnunluk duyuyoruz.

ÜRETİM ALTYAPISINI GELİŞTİRİYORUZ

– Önceliğiniz kâr elde etmekten çok daha fazlası üzere görünüyor. Haksız mıyım?

Haklısınız; önceliğimiz kârdan fazlaca ileri… Teknoloji ve yüksek katma bedelli üretimle Türkiye’nin bu alandaki cari açığının kapanmasına takviye oluyoruz. Kümemizin yeteneği de bu istikamette; buraya yapılan yatırımları hayli daha kârlı bir alana harcamak mümkündü lakin biz bunu ulusal bir nazaranv olarak görüyoruz. Bu üretim altyapısını oluşturmak ve geliştirmek hem ülke iktisadı tıpkı vakitte Türkiye’nin üretim gücü manasında kâr sağlamaktan hayli daha fazla mana söz ediyor.