pandomim
New member
Yunus Emre Erdölen, eski ABD Lideri Donald Trump’ın sakladığı dokümanları ve meskeninin FBI tarafınca basılmasını tüzel ve siyasi açılardan Anadolu Ajansı tahlil için kaleme aldı. Tahlil şu biçimde;
“Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) 37. Lideri Cumhuriyetçi Richard Nixon, 9 Ağustos 1974 tarihinde istifa etti. İstifa niçini, rakibi Demokrat Partinin üst seviye isimlerinin toplantı yaptığı oteli dinleterek, başkanlık gücünü hukuksuz bir biçimde siyasi gayeler uğruna kullandığının ortaya çıktığı Watergate skandalıydı. Richard Nixon’ın istifası Watergate skandalının büyümesini engellemedi. Richard Nixon, istifasının akabinde başkanlık periyodunda düzenlediği, imzaladığı, üzerinde çalıştığı evrakları ABD hükümet yetkililerine vermeyi reddetti. Bunun üzerine ABD Kongresi özel bir yasa kabul ederek Nixon’da bulunan 42 milyon dokümanın ve toplamda 880 saatlik ses kaydının ABD hükümetine verilmesini öngördü. Nixon, yasanın anayasaya karşıt olduğunu ileri sürdü ve Yüksek Mahkeme’ye başvurdu. Mahkeme argümanlarını reddedince Nixon da dokümanları yetkililere vermek zorunda kaldı.
TRUMP EVRAKLARI MESKENİNE GÖTÜREBİLİR Mİ?
Watergate skandalıyla istifa etmek zorunda kalan eski ABD Lideri Richard Nixon
1975’te Kongre, her skandalda bu biçimde bir olay yaşamamak için “Başkan Kayıtları Yasası” isminde genel bir yasa kabul etti ve ABD lider ve yardımcılarının vazifedeyken düzenlediği her türlü evrakın özel olarak korunması öngörüldü. Yasaya göre lider her türlü belgeyi nazaranvi bittikten daha sonra Ulusal Arşive teslim etmek zorundaydı. Ulusal Arşivin bilinmeyen ve değerli evrak olarak tanımladığı evraklar ise kamuya en az 5 sene kapalı bir biçimde arşivlenecek, yani bakılırsavi bırakan liderin dokümanlar üzerinde bir mülkiyeti kelam konusu olmayacaktı.
Bu yasa 8 Ağustos 2022’de ABD’nin 45. Lideri Donald Trump’ın Florida’daki malikanesinin ABD Federal Soruşturma Ofisi (FBI) tarafınca basılıp aranmasına kadar pek gündeme gelmemişti. Ancak Trump’ın saklı dokümanları konutunda sakladığının ortaya çıkmasıyla yeni bir federal soruşturmanın konusu olması Nixon’ın mirası olan bu değişik maddeyi bir daha hatırlattı.
FBI TRUMP’IN MESKENİNİ NİÇİN BASTI?
Adalet Bakanlığı ve FBI’ın ortak yürüttüğü soruşturma kapsamında FBI, Trump’ın maddelere bakılırsa Ulusal Arşive vermesi gerektiği dokümanları Florida’daki meskeninde hukuka alışılmamış bir biçimde tuttuğundan şüphelendi. Kuşkuların belirtildiğı ayrıntılı bir arama buyruğu hazırlandı. Adalet Bakanı Merrick Garland, bu sonucu şahsen onayladı ve FBI Florida’daki federal bir mahkemeye başvurdu. Yargıç, arama sonucunı onayladı ve akabinde FBI 8 Ağustos’ta Trump’ın Florida’daki malikanesine baskın düzenledi.
FBI, arama kararında 10 kutu evraka el koydu, Trump’ın özel kasasına girdi, Melania Trump’ın dolaplarını dahi aradı. The Washington Post’un savına bakılırsa, FBI’ın arama buyruğu özel olarak Trump’ın Beyaz Saray’dan konutuna getirdiği kapalı nükleer silah dokümanlarıyla alakalıydı. ABD Yüksek Mahkemesi kararlarına bakılırsa, güvenlik güçleri hukuka uygun bir buyruk sonucunda yaptıkları aramada diğer suça ait kanıtları birinci bakışta fark ederse bu kanıtlara de el koyabilir ve soruşturmanın kapsamını genişletebilir. Bu niçinle FBI’ın el koyduğu kanıtlar yalnızca Trump’ın doküman saklama hatasını işlediği savıyla ilgili olmayıp vergi kaçakçılığından seçimlere müdahaleye kadar geniş bir cürüm listesiyle ilişkilendirilebilir.
TRUMP NEYLE SUÇLANIYOR?
Arama sonucu, 12 Ağustos’ta mahkeme sonucuyla yayınlandı. Bu karara nazaran Trump, Casusluk Yasası’ndaki evrak saklılığı kararları dahil, mahpus cezası öngörülen en az 3 federal maddeyi ihlalle suçlanıyor. FBI’ın elde ettiği doküman listesinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron hakkında bir evrak ve 11 adet “gizli bilgi” etiketli evrak kutusu bulunuyor.
Sadece Trump’ın konutunun aranmasından bir hafta evvel New York Times muharriri Maggie Haberman’ın yeni çıkacak kitabında yer verdiği “Trump çalışanlarının yahut aile üyelerinin çektiği düşünülen fotoğraflar” da soruşturma kapsamında olabilir. Haberman’ın paylaştığı fotoğraflara bakılırsa, Trump, düzenlediği evrakları bir kere Beyaz Saray’da ve bir sefer de başkanlık uçağında yırtıp klozete atıyor ve sifonu çekerek imha ediyor. Şayet Trump’ın saklanması gereken federal evrakları imha ettiği de ispatlanırsa verilecek ceza da ağırlaşacaktır.
TRUMP YARGILANACAK MI?
ABD maddelerine bakılırsa, saklanması gereken federal evrakların gizlenmesi yahut imha edilmesi cürmünün işlenmesinin cezası 3 yıla kadar mahpus ve tekrar rastgele bir siyasi konuma aday olamama yaptırımı, bir öteki deyişle siyasi yasak. Trump, şayet FBI’ın elde ettiği bulgulara nazaran federal bir mahkeme tarafınca kendisine yöneltilen cürümleri işlediği değerlendirilirse mahpus cezası ve siyasi yasak yaptırımına tabi tutulabilir. Ama ABD Yüksek Mahkemesinin içtihadına göre, lider olabilme yeterliliği şartları anayasa değişikliği haricinde rastgele bir prosedürle ağırlaştırılamaz, rastgele bir yasa niçiniyle lider adaylığı engellenemez. Bu sebeple birinci derece mahkemesi Trump’a siyasi yasak verse bile Yüksek Mahkemenin açık içtihadı mucibince bu lider adaylığını engellemeyebilir, Trump öteki bir konum için aday olamazken, hala lider adayı olabilir.
Zamanında e-postalarını silen Hillary Clinton hakkında da Cumhuriyetçiler bu yaptırımın uygulanmasını talep etmişse de Demokrat görüşe yakın hukukçular bu münasebetlerle verilecek siyasi yasağın başkanlık makamını etkilemeyeceğini ileri sürmüştü. Bu niçinle ABD için bu tartışma pek de yeni değil.
BASKIN SEÇİM OYUNU MU?
Bu tartışmayı bir kenara khalbukik bile 2024 Kasım ayında gerçekleştirilecek başkanlık seçimlerine kadar Trump’ın her türlü iddiayı reddedecek biçimde savunma yapacağı çetrefil bir davanın sonuçlanması ve katılaşması yüksek bir mümkünlük değil.
Cumhuriyetçiler, aramanın yapıldığı andan itibaren bu operasyonun Trump’ın 2024 adaylığını engellemek isteyen derin devlet güçlerinin siyasi bir atağı olduğunu ileri sürdü. ABD’nin üçüncü bir dünya ülkesi yahut “muz cumhuriyeti” olmadığını söylemiş oldu ve Biden’ı “Marksist, komünist, diktatör taktikleri” uygulamakla suçladı. Trump’ın gelini Lara Trump, FBI’ın yakın vakitte 2024 adaylığını açıklayacak Trump’ı engellemek için harekete geçtiğini, Trump’ın avukatları ise FBI vazifelilerinin uydurma kanıt yerleştirdiğini sav etti.
Demokratlara bakılırsa ise bu operasyon bir hukuk devleti olmanın gerekliliği. Arama buyruğunu veren FBI liderini vazifeye getiren kişi Donald Trump, onaylayan ise Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu 2018 yılındaki Senato.
Cumhuriyetçiler, arama buyruğunun şahsen Adalet Bakanı Garland tarafınca onaylandığını ve Garland’ın da Obama tarafınca 2017 yılında boşalan Yüksek Mahkeme yargıçlığı makamına aday gösterilen, Cumhuriyetçilerin engellenmesi üzerine bir sene boyunca aday statüsü bekletilen ve en sonunda atanamayan biri olduğunu ileri sürüyor. Demokratlar da siyasi adayların sorgulanma süreçlerinin şahsen bakan tarafınca onaylanmasının Trump periyodundan kalan bir teamül olduğunu söylüyor.
Aramadan 3 gün daha sonra Ohio’da FBI’ın ofisine silahlı bir taarruz düzenlendi, saldırgan olay yerinde öldürüldü. Trumpçı ve Cumhuriyetçiler yargılama sürecinin “siyasi” olduğunu düşünürken, Demokratlar bu sürecin büsbütün hukuksal olduğunu savunuyor. FBI aramasının niye 2 sene geciktiği konusu ise karşılıksız.
TRUMP TEKRAR ADAY OLABİLİR Mİ?
Halihazırda Trump ile Biden’ın 2024’te yine karşı karşıya gelmesi hileli seçim argümanlarını, seçim sonuçlarını reddetme üzere alışkanlıkları tekrar alevlendirecekken artık Biden’ın mümkün bir rakibinin teoride bağımsız, lakin kendisine bağlı Adalet Bakanlığı tarafınca soruşturulması ABD’deki kutuplaşmayı artırdı ve yaşanacak tansiyonu erkene çekti.
Trump soruşturmasının sonucu meçhul. Vergi kaçakçılığı, Georgia eyaletinde seçimlere müdahale üzere dava süreçlerinin de öznesi olan Trump, ceza almazsa mağduriyet telaffuzuyla seçmen kazanabilir, Cumhuriyetçi rakiplerini rahatça ön seçimde eleyebilir, ama bir ceza alırsa kendisini birden siyasi yasak tartışmalarının ortasında bulabilir.
Richard Nixon’ın miras bıraktığı yasa uzun bir süre daha Trump’ın başına bela olacağa benziyor. Nixon’ı kendisinden daha sonra bakılırsave gelen lider affetmiş, sanık sandalyesinden kurtarmıştı, ama Trump’ı affedecek kimse yok.
“Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) 37. Lideri Cumhuriyetçi Richard Nixon, 9 Ağustos 1974 tarihinde istifa etti. İstifa niçini, rakibi Demokrat Partinin üst seviye isimlerinin toplantı yaptığı oteli dinleterek, başkanlık gücünü hukuksuz bir biçimde siyasi gayeler uğruna kullandığının ortaya çıktığı Watergate skandalıydı. Richard Nixon’ın istifası Watergate skandalının büyümesini engellemedi. Richard Nixon, istifasının akabinde başkanlık periyodunda düzenlediği, imzaladığı, üzerinde çalıştığı evrakları ABD hükümet yetkililerine vermeyi reddetti. Bunun üzerine ABD Kongresi özel bir yasa kabul ederek Nixon’da bulunan 42 milyon dokümanın ve toplamda 880 saatlik ses kaydının ABD hükümetine verilmesini öngördü. Nixon, yasanın anayasaya karşıt olduğunu ileri sürdü ve Yüksek Mahkeme’ye başvurdu. Mahkeme argümanlarını reddedince Nixon da dokümanları yetkililere vermek zorunda kaldı.
TRUMP EVRAKLARI MESKENİNE GÖTÜREBİLİR Mİ?
Watergate skandalıyla istifa etmek zorunda kalan eski ABD Lideri Richard Nixon
1975’te Kongre, her skandalda bu biçimde bir olay yaşamamak için “Başkan Kayıtları Yasası” isminde genel bir yasa kabul etti ve ABD lider ve yardımcılarının vazifedeyken düzenlediği her türlü evrakın özel olarak korunması öngörüldü. Yasaya göre lider her türlü belgeyi nazaranvi bittikten daha sonra Ulusal Arşive teslim etmek zorundaydı. Ulusal Arşivin bilinmeyen ve değerli evrak olarak tanımladığı evraklar ise kamuya en az 5 sene kapalı bir biçimde arşivlenecek, yani bakılırsavi bırakan liderin dokümanlar üzerinde bir mülkiyeti kelam konusu olmayacaktı.
Bu yasa 8 Ağustos 2022’de ABD’nin 45. Lideri Donald Trump’ın Florida’daki malikanesinin ABD Federal Soruşturma Ofisi (FBI) tarafınca basılıp aranmasına kadar pek gündeme gelmemişti. Ancak Trump’ın saklı dokümanları konutunda sakladığının ortaya çıkmasıyla yeni bir federal soruşturmanın konusu olması Nixon’ın mirası olan bu değişik maddeyi bir daha hatırlattı.
FBI TRUMP’IN MESKENİNİ NİÇİN BASTI?
Adalet Bakanlığı ve FBI’ın ortak yürüttüğü soruşturma kapsamında FBI, Trump’ın maddelere bakılırsa Ulusal Arşive vermesi gerektiği dokümanları Florida’daki meskeninde hukuka alışılmamış bir biçimde tuttuğundan şüphelendi. Kuşkuların belirtildiğı ayrıntılı bir arama buyruğu hazırlandı. Adalet Bakanı Merrick Garland, bu sonucu şahsen onayladı ve FBI Florida’daki federal bir mahkemeye başvurdu. Yargıç, arama sonucunı onayladı ve akabinde FBI 8 Ağustos’ta Trump’ın Florida’daki malikanesine baskın düzenledi.
FBI, arama kararında 10 kutu evraka el koydu, Trump’ın özel kasasına girdi, Melania Trump’ın dolaplarını dahi aradı. The Washington Post’un savına bakılırsa, FBI’ın arama buyruğu özel olarak Trump’ın Beyaz Saray’dan konutuna getirdiği kapalı nükleer silah dokümanlarıyla alakalıydı. ABD Yüksek Mahkemesi kararlarına bakılırsa, güvenlik güçleri hukuka uygun bir buyruk sonucunda yaptıkları aramada diğer suça ait kanıtları birinci bakışta fark ederse bu kanıtlara de el koyabilir ve soruşturmanın kapsamını genişletebilir. Bu niçinle FBI’ın el koyduğu kanıtlar yalnızca Trump’ın doküman saklama hatasını işlediği savıyla ilgili olmayıp vergi kaçakçılığından seçimlere müdahaleye kadar geniş bir cürüm listesiyle ilişkilendirilebilir.
TRUMP NEYLE SUÇLANIYOR?
Arama sonucu, 12 Ağustos’ta mahkeme sonucuyla yayınlandı. Bu karara nazaran Trump, Casusluk Yasası’ndaki evrak saklılığı kararları dahil, mahpus cezası öngörülen en az 3 federal maddeyi ihlalle suçlanıyor. FBI’ın elde ettiği doküman listesinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron hakkında bir evrak ve 11 adet “gizli bilgi” etiketli evrak kutusu bulunuyor.
Sadece Trump’ın konutunun aranmasından bir hafta evvel New York Times muharriri Maggie Haberman’ın yeni çıkacak kitabında yer verdiği “Trump çalışanlarının yahut aile üyelerinin çektiği düşünülen fotoğraflar” da soruşturma kapsamında olabilir. Haberman’ın paylaştığı fotoğraflara bakılırsa, Trump, düzenlediği evrakları bir kere Beyaz Saray’da ve bir sefer de başkanlık uçağında yırtıp klozete atıyor ve sifonu çekerek imha ediyor. Şayet Trump’ın saklanması gereken federal evrakları imha ettiği de ispatlanırsa verilecek ceza da ağırlaşacaktır.
TRUMP YARGILANACAK MI?
ABD maddelerine bakılırsa, saklanması gereken federal evrakların gizlenmesi yahut imha edilmesi cürmünün işlenmesinin cezası 3 yıla kadar mahpus ve tekrar rastgele bir siyasi konuma aday olamama yaptırımı, bir öteki deyişle siyasi yasak. Trump, şayet FBI’ın elde ettiği bulgulara nazaran federal bir mahkeme tarafınca kendisine yöneltilen cürümleri işlediği değerlendirilirse mahpus cezası ve siyasi yasak yaptırımına tabi tutulabilir. Ama ABD Yüksek Mahkemesinin içtihadına göre, lider olabilme yeterliliği şartları anayasa değişikliği haricinde rastgele bir prosedürle ağırlaştırılamaz, rastgele bir yasa niçiniyle lider adaylığı engellenemez. Bu sebeple birinci derece mahkemesi Trump’a siyasi yasak verse bile Yüksek Mahkemenin açık içtihadı mucibince bu lider adaylığını engellemeyebilir, Trump öteki bir konum için aday olamazken, hala lider adayı olabilir.
Zamanında e-postalarını silen Hillary Clinton hakkında da Cumhuriyetçiler bu yaptırımın uygulanmasını talep etmişse de Demokrat görüşe yakın hukukçular bu münasebetlerle verilecek siyasi yasağın başkanlık makamını etkilemeyeceğini ileri sürmüştü. Bu niçinle ABD için bu tartışma pek de yeni değil.
BASKIN SEÇİM OYUNU MU?
Bu tartışmayı bir kenara khalbukik bile 2024 Kasım ayında gerçekleştirilecek başkanlık seçimlerine kadar Trump’ın her türlü iddiayı reddedecek biçimde savunma yapacağı çetrefil bir davanın sonuçlanması ve katılaşması yüksek bir mümkünlük değil.
Cumhuriyetçiler, aramanın yapıldığı andan itibaren bu operasyonun Trump’ın 2024 adaylığını engellemek isteyen derin devlet güçlerinin siyasi bir atağı olduğunu ileri sürdü. ABD’nin üçüncü bir dünya ülkesi yahut “muz cumhuriyeti” olmadığını söylemiş oldu ve Biden’ı “Marksist, komünist, diktatör taktikleri” uygulamakla suçladı. Trump’ın gelini Lara Trump, FBI’ın yakın vakitte 2024 adaylığını açıklayacak Trump’ı engellemek için harekete geçtiğini, Trump’ın avukatları ise FBI vazifelilerinin uydurma kanıt yerleştirdiğini sav etti.
Demokratlara bakılırsa ise bu operasyon bir hukuk devleti olmanın gerekliliği. Arama buyruğunu veren FBI liderini vazifeye getiren kişi Donald Trump, onaylayan ise Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu 2018 yılındaki Senato.
Cumhuriyetçiler, arama buyruğunun şahsen Adalet Bakanı Garland tarafınca onaylandığını ve Garland’ın da Obama tarafınca 2017 yılında boşalan Yüksek Mahkeme yargıçlığı makamına aday gösterilen, Cumhuriyetçilerin engellenmesi üzerine bir sene boyunca aday statüsü bekletilen ve en sonunda atanamayan biri olduğunu ileri sürüyor. Demokratlar da siyasi adayların sorgulanma süreçlerinin şahsen bakan tarafınca onaylanmasının Trump periyodundan kalan bir teamül olduğunu söylüyor.
Aramadan 3 gün daha sonra Ohio’da FBI’ın ofisine silahlı bir taarruz düzenlendi, saldırgan olay yerinde öldürüldü. Trumpçı ve Cumhuriyetçiler yargılama sürecinin “siyasi” olduğunu düşünürken, Demokratlar bu sürecin büsbütün hukuksal olduğunu savunuyor. FBI aramasının niye 2 sene geciktiği konusu ise karşılıksız.
TRUMP TEKRAR ADAY OLABİLİR Mİ?
Halihazırda Trump ile Biden’ın 2024’te yine karşı karşıya gelmesi hileli seçim argümanlarını, seçim sonuçlarını reddetme üzere alışkanlıkları tekrar alevlendirecekken artık Biden’ın mümkün bir rakibinin teoride bağımsız, lakin kendisine bağlı Adalet Bakanlığı tarafınca soruşturulması ABD’deki kutuplaşmayı artırdı ve yaşanacak tansiyonu erkene çekti.
Trump soruşturmasının sonucu meçhul. Vergi kaçakçılığı, Georgia eyaletinde seçimlere müdahale üzere dava süreçlerinin de öznesi olan Trump, ceza almazsa mağduriyet telaffuzuyla seçmen kazanabilir, Cumhuriyetçi rakiplerini rahatça ön seçimde eleyebilir, ama bir ceza alırsa kendisini birden siyasi yasak tartışmalarının ortasında bulabilir.
Richard Nixon’ın miras bıraktığı yasa uzun bir süre daha Trump’ın başına bela olacağa benziyor. Nixon’ı kendisinden daha sonra bakılırsave gelen lider affetmiş, sanık sandalyesinden kurtarmıştı, ama Trump’ı affedecek kimse yok.